آفات و بیماری‌های گیاهی

استفاده از مدل‌های غیرخطی در تعیین آستانه‌های دمایی مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) در منطقه طارم سفلی

علی محمدی پور؛ غلامحسین قره‌خانی؛ حسین رنجبراقدم؛ علی اکبر کیهانیان

دوره 90، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 141-155

https://doi.org/10.22092/jaep.2022.358649.1435

چکیده

مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip.: Tephritidae)، مهم‌ترین و اصلی‌ترین آفتی است که به درختان زیتون (Olea europaea) حمله می‌کند و خسارت‌های اقتصادی هنگفتی به بار می‌آورد. در این مطالعه تأثیر دما بر سرعت رشد مگس زیتون ... بیشتر مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip.: Tephritidae)، مهم‌ترین و اصلی‌ترین آفتی است که به درختان زیتون (Olea europaea) حمله می‌کند و خسارت‌های اقتصادی هنگفتی به بار می‌آورد. در این مطالعه تأثیر دما بر سرعت رشد مگس زیتون درهفت دمای ثابت، 10، 15، 20، 24، 28، 32و 35 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60 تا 70 درصد، و دوره نوری(L:D) 8:16 ساعت بررسی شد. 26 مدل غیرخطی برای تعیین روند رشدونمو مگس میوه زیتون در دماهای مختلف بررسی و برای تخمین آستانه‌های دمایی رشدونمو ارزیابی شد. در بین مدل‌های غیرخطی ارزیابی‌شده، لاکتین-2 و بریر-2 برای تمام مراحل نابالغ با در نظر گرفتن معیارهای آماری و معنی‌داری زیستی، بهترین مدل برازش در مشاهدات بودند. بر این اساس مقادیر آستانه پایین دمای (T0) با استفاده از مدل بریر-2 برای دوره تخم، دوره تخم+ لارو، دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به ترتیب 001/5- 5، 16/9 -5، 76/9 -19/7، 68/8 -69/7 درجه سلسیوس، آستانه بالای دمای (TU) برای مراحل رشد ذکر شده به ترتیب 42/43 -32، 23/36 -04/32، 42/36 -03/32، 4/34 -03/34 درجه سلسیوس، مقادیر تخمین دمای بهینه (Topt) برای دوره تخم، دوره تخم +لارو، دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به‌ترتیب 09/30 -99/27، 04/28 -43/24، 32/30 -82/25، 86/26 -94/25 درجه سلسیوس و در نهایت مقادیر آستانه دمای کشنده (Tl) برای مراحل رشدی ذکر شده با استفاده از مدل لاکتین- 2 به‌ترتیب 8/43 -31/34، 53/39 -44/37، 45 -67/33، 13/40 -93/37 درجه سلسیوس برآورد شد. یافته‌های بررسی حاضر برای پیش‌بینی پویایی جمعیت مگس میوه زیتون مفید بوده و می‌تواند در تکوین استراتژی‌های مدیریت بهینه B. oleae مؤثر باشد.

برخی ویژگی‌های زیستی شب‌پره چوب‌خوار Euzopherodes vapidella vapidella روی درختان زیتون شهرستان فسا استان فارس

حسن آل منصور؛ علی اکبر کیهانیان؛ سید اصغر آل حسین

دوره 89، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 171-182

https://doi.org/10.22092/jaep.2021.352327.1374

چکیده

آفت شب‌پره چوب‌خوار زیتون، Euzopherodes vapidella vapidella (Mann) (Lep.: Pyralidae) در سال‌های اخیر، زیتون‌کاری‌های استان فارس به‌ویژه فسا، کازرون، داراب و اطراف شیراز را مورد هجوم قرار داده است. وضعیت زیستی این آفت جدید ... بیشتر

تغییرات فصلی جمعیت مگس میوه زیتون Bactrocera oleae و خسارت آن در باغ‌های زیتون منطقه طارم سفلی در استان قزوین

علی اکبر کیهانیان؛ محمد رضا عباسی مژدهی

دوره 89، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 37-49

https://doi.org/10.22092/jaep.2021.342776.1345

چکیده

مگس میوه زیتون (Bactrocera oleae) آفت کلیدی زیتون در استانهای گیلان، قزوین و زنجان است. در این پژوهش نوسانات فصلی و بیواکولوژی جمعیت باغهای زیتون ,و میزان آلودگی یاغات زیتون در منطقه طارم سفلی طی سالهای ... بیشتر

سنتز و بررسی کارایی فرومون مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip. Tephritidae) تولید داخل

بابک حیدری علیزاده؛ علی اکبر کیهانیان

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 291-300

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107556

چکیده

مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) از آفات مهم زیتون می باشد و هم اکنون حسب شرایط آب و هوایی خسارت قابل توجهی به محصول زیتون وارد می نماید. در این تحقیق، ماده جلب کننده مگس میوه زیتون به نام شیمیایی (olean) 1,7-dioxaspiro[5.5]undecane ... بیشتر مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) از آفات مهم زیتون می باشد و هم اکنون حسب شرایط آب و هوایی خسارت قابل توجهی به محصول زیتون وارد می نماید. در این تحقیق، ماده جلب کننده مگس میوه زیتون به نام شیمیایی (olean) 1,7-dioxaspiro[5.5]undecane از گروه ترکیبات جلب کننده‌ای است طی چندین مرحله شیمیایی با موفقیت ساخته شد. این ترکیب جلب کننده حلقوی ابتدا از واکنش شیمیایی بین الکل محافظت شده 3-بوتین-1-ال و گاما-والرولاکتون بدست آمد و سپس محصول با احیای کاتالیستی هیدروژنه شده و بعد از قرار گرفتن تحت شرایط اسیدی به olean تبدیل گردید. قدرت جلب کنندگی فرومون سنتز شده مگس میوه زیتون، Bactrocera oleae ، با دز‌های 1، 2، 5، 50 و 100 میلی گرم در مقایسه با فرومون خارجی اگریسنس در 4 تکرار در یک باغ زیتون به مساحت 3 هکتار در منطقه کلج (طارم سفلی- قزوین) ارزیابی شد. تله‌های چسبی زرد رنگ در قسمت میانی و سمت جنوبی درخت‌ها و به فاصله حداقل 100 متری از هم دیگر نصب شد. فرومون ها به مدت یک ماه در باغ نصب و میزان شکار مگس هر هفته شمارش وهمزمان تله چسبی به طور هفتگی تعویض گردید. تجزیه واریانس داده های این آزمایش نشان می دهد که در طی دو هفته اول میزان جلب تله های تولید شده با دز های 50 و 100 با نمونه خارجی اختلاف معنی داری ندارد و بیشترین شکار را در این بررسی داشته ولی از هفته های سوم به بعد مقدار جلب مگس در مقایسه با نمونه خارجی کاهش یافته است.

بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم کلزا بر جمعیت و خسارت شته خردل Lipaphis erysimi در مزارع کلزای استان خوزستان

یداله خواجه زاده؛ علی اکبر کیهانیان

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101690

چکیده

در این تحقیق آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تیمار (تاریخ کاشت‌های 20، 30 آبان و 10 آذرماه) و 4 تیمار فرعی (ارقام هایولای 401، 308، PF و Option) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ... بیشتر در این تحقیق آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تیمار (تاریخ کاشت‌های 20، 30 آبان و 10 آذرماه) و 4 تیمار فرعی (ارقام هایولای 401، 308، PF و Option) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان طی دو سال زراعی (1383- 1384 و 1384- 1385) انجام شد. آزمایش در دو قطعه سم‌پاشی شده (با شته‌کش پی‌متروزین به میزان 1 لیتر در هکتار) و سم‌پاشی نشده انجام شد و سایر عملیات زراعی کاشت و داشت برای همه ارقام در دو قطعه یکسان بود. طول ساقه آلوده، درصد آلودگی، شاخص آلودگی، تعداد کپسول در ساقه اصلی، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در هر دو قطعه اندازه‌گیری و میانگین‌ها با آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج مقایسه میانگین عوامل مورد بررسی تحت اثر متقابل سال، تاریخ کاشت و رقم، نشان داد که حداقل شاخص آلودگی (0/97 و 1) مربوط به رقم هایولای 401، در تاریخ کاشت 20 آبان در هر دو سال آزمایش بود. حداکثر شاخص آلودگی (7/08 و 6/39) به ترتیب مربوط به رقم PF و اوپشن در سال 84 و 6/26 و 4/14 مربوط به همان ارقام در سال 85 در تاریخ کاشت 10 آذر بود. حداکثر عملکرد دانه متعلق به رقم هایولای 401 (3726 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 20آبان در سال 85 و حداقل عملکرد دانه مربوط به ارقام PF (1738 کیلوگرم در هکتار) و اوپشن (1855کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 10 آذر در سال 84 بود. حداقل کاهش عملکرد دانه در شرایط سم‌پاشی نشده در تاریخ کاشت 20 آبان (حدود 12-20 درصد) و حداکثر کاهش عملکرد در تاریخ کاشت 10 آذر (حدود 23- 33 درصد) در همه ارقام ارزیابی شد. بنابراین با رعایت تاریخ کاشت مناسب (20 و 30 آبان) و با استفاده از ارقام زودرس هایولای 401 و 308 می‌توان از اوج جمعیت و خسارت شته‌ها به حساس‌ترین مرحله رشدی کلزا ( مرحله گل‌دهی) فرار و از کاهش عملکرد جلوگیری نمود.

بررسی مقدماتی زیست‌شناسی و تغییرات فصلی جمعیت زنبور برگخوار شلغم (Hym.: Tenthredinidae) Athalia rosae ، روی کلزا در استان کردستان

صلاح الدین کمانگر؛ ابراهیم ابراهیمی؛ علی اکبر کیهانیان

دوره 79، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 181-198

https://doi.org/10.22092/jaep.2012.107220

چکیده

افزایش جمعیت و طغیان زنبور برگخوار شلغم Athalia rosae (Hym.: Tenthredinidae)در سال 1380، موجب خسارت شدید در تعدادی از مزارع کلزای شهرستان مریوان گردید. در این تحقیق، ویژگی‌های زیستی و تغییرات جمعیت این آفت، در طی سال‌های ... بیشتر افزایش جمعیت و طغیان زنبور برگخوار شلغم Athalia rosae (Hym.: Tenthredinidae)در سال 1380، موجب خسارت شدید در تعدادی از مزارع کلزای شهرستان مریوان گردید. در این تحقیق، ویژگی‌های زیستی و تغییرات جمعیت این آفت، در طی سال‌های 1383 و 1384 در منطقه مریوان مورد بررسی قرار گرفت. این آفت دارای 3 نسل در سال می‌باشد که خسارت عمده به کلزا، توسط لاروهای نسل سوم وارد می‌شود و حشرات کامل آن در اواخر شهریور ظاهر می‌شوند. لاروهای نسل اول و دوم آفت عمدتاً روی سایر گیاهان خانواده چلیپائیان از جمله علف‌های هرز و سبزیجات کشت شده در منطقه فعالیت دارند. حشرات کامل نسل اول این زنبور، از اواسط فروردین ظاهر می‌شوند و بلافاصله جفتگیری و تخمریزی می‌کنند. حشره‌ی ماده با استفاده از تخمریز خود پارانشیم برگ را پاره نموده و یک عدد تخم در زیر پارانشیم سطح زیرین برگ و اغلب در قسمت حاشیه‌ی برگ می‌گذارد. حداکثر تعداد تخم گذاشته شده در شرایط آزمایشگاهی، 57 عدد و به طور متوسط 14±2/28 عدد بود. میانگین طول دوره جنینی 59/0±1/5 روز، دوره لاروی 57/1±65/17 روز، دوره شفیرگی در ماده‌ها 29/1±8/9 و در نرها 95/1±12 روز به طول انجامید و دوره زندگی آفت حدود 32 تا 38 روز طول کشید. میانگین طول عمر حشرات ماده 24/2±4/9 روز و در مورد نرها 42/1±7/5 روز بود. نسبت جنسی نر به ماده در طبیعت در سال 83 در حدود 68/2 :1 و در سال 84 حدود 03/3 :1 تعیین گردید. زمستانگذرانی آفت به صورت لارو سن آخر در داخل لانه گلی و در عمق چند سانتی‌متری خاک سپری می‌شود.

بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر جمعیت و خسارت سوسک‌ کک مانند Psylliodes persicusدر مزارع کلزای خوزستان

یداله خواجه زاده؛ علی اکبر کیهانیان

دوره 77، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 113-132

چکیده

یکی از عوامل محدود کننده کشت کلزا در خوزستان، سوسک کک مانندی (Psylliodes persicus) است که حشرات بالغ آن به گیاهچه‌‌های کلزا حمله می‌کنند. در حال حاضر، از مبارزه شیمیایی جهت کنترل خسارت سوسک‌های کک مانند در سطح ... بیشتر یکی از عوامل محدود کننده کشت کلزا در خوزستان، سوسک کک مانندی (Psylliodes persicus) است که حشرات بالغ آن به گیاهچه‌‌های کلزا حمله می‌کنند. در حال حاضر، از مبارزه شیمیایی جهت کنترل خسارت سوسک‌های کک مانند در سطح وسیعی از مزارع کلزا استفاده می‌شود ولی روش‌هایی مانند تغییر در تاریخ کاشت و استفاده از ارقام مقاوم می‌تواند ‌مؤثر باشد. بر همین اساس آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تاریخ کاشت (15، 30 آبان و 15 آذر) به عنوان عامل اصلی و 4 رقم (‌ هایولای 401 و 308، اپشن و PF) به عنوان عامل فرعی با 4 تکرار در دو قطعه سم پاشی شده و نشده در سال‌های 83-1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا شد. تغییرات جمعیت، تراکم حشره در واحد سطح، درصد بوته‌‌های خسارت دیده و شدت خسارت وارده به گیاهچه‌‌های کلزا تعیین و در پایان هر فصل، محصول پلات‌ها اندازه‌گیری شدند. نتایج مقایسه میانگین دو ساله اثر متقابل سه عامل سال، تاریخ کاشت و رقم نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2053 کیلوگرم در هکتار) مربوط به رقم‌ هایولای 308 در تاریخ کاشت 15 آبان در سال 82 با حداقل تعداد کک، درصد و شدت خسارت می‌باشد. حداقل عملکرد دانه (1042 کیلوگرم در هکتار) در سال 82، در رقم PF و تاریخ کاشت 15 آذر با حداکثر تعداد کک، درصد و شدت خسارت بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد با تأخیر در تاریخ کاشت کلزا، کاهش عملکرد، افزایش تعداد کک، درصد و شدت خسارت کک را به دنبال خواهد داشت و این روند در ارقام دیررس (اپشن و PF) نسبت به ارقام زودرس (هایولای 401 و 308) بیشتر بود.

کارایی سمپاش مجهز به نازل‌های میکرونر (CDA) در کنترل شیمیایی پوره‌های سن گندم

عزیز شیخی گرجان؛ علی اکبر کیهانیان؛ سعید معین

دوره 77، ویژه‌‌نامه آفت کش‌ها ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 19-32

چکیده

حدود 50 سالی است که برای کنترل سن گندم از حشره‌کش‌ها استفاده می‌شود و متداول‌ترین روش کنترل شیمیایی محلول پاشی مزارع گندم می‌باشد. بیش از 75% از سطح مبارزه شیمیایی به صورت سمپاشی زمینی و 25% آن هوایی می‌باشد. ... بیشتر حدود 50 سالی است که برای کنترل سن گندم از حشره‌کش‌ها استفاده می‌شود و متداول‌ترین روش کنترل شیمیایی محلول پاشی مزارع گندم می‌باشد. بیش از 75% از سطح مبارزه شیمیایی به صورت سمپاشی زمینی و 25% آن هوایی می‌باشد. سمپاش‌های لانس‌دار رایج‌ترین سمپاش‌های زمینی مورد استفاده در کنترل سن گندم می‌باشند. بالا بودن هزینه‌های کارگری، تهیه آب برای محلول پاشی و آلودگی‌های زیست محیطی از معایب این نوع سمپاش‌ها است. برای ارزیابی کارایی سمپاش‌های زمینی، آزمایشی با سمپاش مجهز به نازل میکرونر (CDA) و سمپاش رایج لانس‌دار انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار و 5 تیمار انجام شد که سه تیمار آن مربوط به سمپاش میکرونر با مقادیر 1، 75/0، 5/0 لیتر در هکتار از امولسیون تجارتی فنیترتیون 50% و دیگری مربوط به سمپاش لانس‌دار با 3/1 لیتر در هکتار بود. برای هر یک از مراحل رشدی پورگی (سن دوم، چهارم و پنجم) یک طرح آزمایشی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تنها تیمار مربوط به سمپاش میکرونر (5/0 لیتر در هکتار) با 9/1±9/85 درصد تلفات روی پوره سن گندم، کارایی کمتری نسبت به سایر تیمارها داشت. اما بقیه تیمارهای میکرونر در مقایسه با تیمارهای لانس‌دار از لحاظ کارایی مشابه بودند (32/95%-43/93). در سمپاشی با میکرونر احتمال آلودگی کاربر در مقایسه با سمپاشی لانس‌دار کمتر و مقدار محلول مصرفی برای‌ یک هکتار 5±25 لیتر بوده در حالیکه در سمپاش لانس‌دار20±250 لیتر در هکتار بود. همچنین در سمپاش‌های میکرونر میزان فرونشست محلول سم در ساقه و برگ‌های نزدیک به سنبله بیشتر از سمپاش لانس‌‌‌دار بود. بنابراین سمپاش‌های میکرونر (CDA) به دلیل سبک بودن، پاشش دقیق و یکنواخت بودن قطرات سمپاشی نسبت به سمپاش‌های لانس‌دار بهتر و مؤثرتر ارزیابی شد

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

نویسنده = %D8%B9%D9%84%DB%8C %D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1 %DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده