فریبا قادری؛ بهرام شریف نبی؛ محمد جوان نیکخواه
چکیده
گندم مهمترین محصول کشاورزی است و نقش بسیار بارز و چشم‌گیری در تغذیه مردم جهان و ایران دارد. سپتوریوز خوشه گندم که در اثر قارچ Stagonospora nodorum ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین بیماری‌هایی است که خسارت نسبتا ...
بیشتر
گندم مهمترین محصول کشاورزی است و نقش بسیار بارز و چشم‌گیری در تغذیه مردم جهان و ایران دارد. سپتوریوز خوشه گندم که در اثر قارچ Stagonospora nodorum ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین بیماری‌هایی است که خسارت نسبتا قابل ملاحظه‌ای به این محصول در دنیا وارد می‌کند. به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف گندم به جدایه‌های S. nodorum، نمونه-های گندم آلوده از چهار استان فارس، خوزستان، گلستان و کهگیلویه و بویراحمد جمع‌آوری و بررسی شدند. از میان 200 جدایه بدست آمده، 15 جدایه بر اساس پراکنش جغرافیایی برای مطالعات بیماریزایی انتخاب شدند و شدت بیماریزایی این 15 جدایه S. nodorum در گلخانه بر روی 26 رقم گندم مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمون، در قالب یک طرح فاکتوریل کاملا تصادفی با نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اولین علائم بیماری بر روی رقم چمران 6 روز بعد از مایه‌زنی مشاهده گردید. مقایسه میانگین شدت بیماریزایی جدایه‌ها با استفاده از آزمون دانکن ارقام را به چهار گروه تقسیم نمود. بیشترین درصد شدت بیماریزایی مربوط به سه جدایه از استان فارس(St 1, 2, 3 ) با شدت بیماریزایی 95/74، 90/74 و 74/74 بود که در واقع میزان بیماریزایی جدایه‌ها ارتباط معنی‌داری با نواحی جغرافیایی آنها داشتند. جدایه‌های S. nodorum جدا شده از علف هرز فالاریس یا علف قناری(Phalaris spp) استان گلستان(علی‌آباد و کردکوی) هیچ گونه بیماریزایی بروی ارقام مختلف گندم نشان ندادند. حساس‌ترین و مقاومترین رقم‌ها به ترتیب ارقام چمران و بک کراس روشن ارزیابی گردید.
