آفات و بیماری‌های گیاهی

ارزیابی کمی و تعیین رابطه‌ی بین وقوع و شدت بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا در استان مازندران

رضاپور مهدی علمدارلو؛ محمد سالاری؛ محمدعلی آقاجانی؛ ناصر پنجه که؛ سیدکاظم صباغ

دوره 86، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 171-184

https://doi.org/10.22092/jaep.2019.121632.1222

چکیده

پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه از بیماری‌های مهم کلزا در دنیا و ایران می‌باشد. با هدف اندازه‌گیری وقوع و شدت بیماری و تعیین رابطه‌ی بین آن‌ها، 240 مزرعه‌ی کلزا طی سال‎های 1390،1389، 1394 و 1395 در استان مازندران ... بیشتر پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه از بیماری‌های مهم کلزا در دنیا و ایران می‌باشد. با هدف اندازه‌گیری وقوع و شدت بیماری و تعیین رابطه‌ی بین آن‌ها، 240 مزرعه‌ی کلزا طی سال‎های 1390،1389، 1394 و 1395 در استان مازندران بررسی شد و در بازدیدهای هفتگی میزان بیماری در آن‌ها یادداشت شد. از لحاظ وقوع و شدت نهایی بیماری، بین مناطق و سال‌های تحقیق اختلاف معنی‌دار (P<0.01) وجود داشت. بیشترین مقدار وقوع و شدت (02/34 و 70/23 درصد) در سال 1395 و کمترین آن‌ها (85/12 و 32/6 درصد) در سال 1394 بود. بین مناطق نیز گلوگاه و ساری به‌ترتیب بیشترین و کمترین آلودگی به بیماری را داشتند. جهت تعیین رابطه‌ی بین دو کمیّت فوق، داده‌های مربوطه، از طریق تجزیه رگرسیون خطی با مدل‌های مختلف ریاضی برازش شد. براساس آماره‌هایی مانند ضریب تبیین (R2) و خطای استاندارد برآوردها، مدل‌های خطی، آلومتری و ریشه مربع، برازش خوبی با داده‌ها نشان دادند. مدل خطی با توجه به ساده‌تر بودن و داشتن پیچیدگی محاسباتی کمتر، به عنوان مدل نهایی انتخاب شد. از لحاظ شیب معادله‌ی مدل خطی، بین چهار سال تحقیق اختلاف معنی‌دار (P<0.01) مشاهده شد. معادله‌ی این مدل برای سال‌های 1389 و 1395 به‌صورت S=0.72(I)-0.99 و برای سال‌های 1390 و 1394 به‌صورت S=0.55(I)-0.61 بود. شرایط آب و هوایی تأثیر معنی‌داری روی مقدار آلودگی به‌بیماری در سال‌های مختلف داشت.

اهمیّت نسبی و پراکنش اقلیمی قارچ‌های بیماری‌زای ریشه و طوقه لوبیا در مزارع استان لرستان

علی دهقانی؛ ناصر پنجه که؛ مصطفی درویش نیا؛ محمد سالاری؛ هادی اسدی رحمانی

دوره 86، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 219-234

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.121459.1228

چکیده

پوسیدگی ریشه و طوقه لوبیا یکی از بیماری‌های مهم و اقتصادی این محصول در جهان است. پراکنش و غالبیت نسبی عوامل قارچی پوسیدگی ریشه و طوقه لوبیا در مناطق و اقلیم‌های لوبیاکاری استان لرستان از جمله مزارع شهرستان‌های ... بیشتر پوسیدگی ریشه و طوقه لوبیا یکی از بیماری‌های مهم و اقتصادی این محصول در جهان است. پراکنش و غالبیت نسبی عوامل قارچی پوسیدگی ریشه و طوقه لوبیا در مناطق و اقلیم‌های لوبیاکاری استان لرستان از جمله مزارع شهرستان‌های ازنا، الیگودرز، سلسله، دورود و بروجرد ارزیابی گردید. از نمونه‌برداری‌ها جمعاً تعداد 1164 جدایه با استفاده از محیط کشت عمومی و انتخابی، جداسازی و بیماریزایی گونه‌های عمده روی رقم اختر ارزیابی و اثبات گردید. شناسایی بیمارگرهای غالب براساس ریخت شناسی پرگنه و ویژگی‌های میکروسکوپی انجام و با استفاده از ژن‌های β-tubulin و αTEF1- مورد تایید ملکولی قرار گرفت. فراوانی جدایه‌های قارچی و آزمایش بیماریزایی عوامل قارچی نشان داد که F. solani، با 42/33 درصد ، مهمترین عامل پوسیدگی ریشه لوبیا در استان و پس از آن، F. oxysporum، Macrophomina phaseolina و Rhizoctonia solani به ترتیب 55/26 ، 55/15 و 73/7 درصد از جدایه‌ها را به خود اختصاص دادند. فراوانی جدایه‌های قارچی در شهرستان‌های سلسله، بروجرد، ازنا ، دورود و الیگودرز به‌ترتیب 57/24، 64/18، 58/16، 20/15 و 25/8 درصد بود. فراوانی جدایه‎های قارچی بدست آمده در مراحل رشد اولیه، گل‌دهی و غلاف‌دهی میزبان لوبیا به‎ترتیب 70/20، 37/26 و 92/52 درصد بود. براساس انطباق اقلیمی مناطق نمونه‌برداری ، بیشترین فراوانی عوامل قارچی در اقلیم نیمه مرطوب معتدل ارزیابی گردید.

وقوع بیماری لکه خرمایی گندم در دشت مغان (گزارش کوتاه علمی)

حسن مومنی؛ محمد رضوی؛ همایون کاظمی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 279-281

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107250.1114

چکیده

طی بررسی های مزرعه ای در اردیبهشت 1395، نمونه های برگی مشکوک به بیماری لکه خرمایی گندم از مزارع مناطق بیله سوار مغان و گرمی در استان اردبیل جمع آوری و جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه منتقل گردید. برگهای ... بیشتر طی بررسی های مزرعه ای در اردیبهشت 1395، نمونه های برگی مشکوک به بیماری لکه خرمایی گندم از مزارع مناطق بیله سوار مغان و گرمی در استان اردبیل جمع آوری و جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه منتقل گردید. برگهای مشکوک به آلودگی پس از شستشو با آب به قطعات 3-4 سانتی متری بریده شده و روی کاغذ واتمن مرطوب درون تشتک پتری قرار گرفتند. پتری های به مدت 24 ساعت زیر نور فلورسنت و دمای اتاق و سپس به مدت 24 ساعت در تاریکی و دمای ºC 16 قرار گرفتند. حلقه کنیدیوم‌های زیتونی تیره قارچ در حاشیه پتری ها تشکیل گردید که مملو از کنیدیوفورها و کنیدیوم های قارچ بود. کنیدیوم های زرد رنگ قارچ دارای 7-5 دیواره عرضی و به ابعاد200-100 × 18-14 میکرومتر با سلول پایه مخروطی بودند. مشخصات جدایه بدست آمده با مشخصات ارایه شده برای قارچ P. tritici-repentisکاملا مطابقت داشت. جهت آزمون بیماریزایی، از رقم حساس بولانی در گلخانه استفاده گردید. بدین منظور سوسپانسیون کنیدیوم جدایه های قارچ به غلظت 103 × 4 تهیه گردید و برگ های گیاهچه های دو هفته ای گندم با سوسپانسیون کنیدیوم قارچ مایه زنی گردید. گیاهچه های مایه زنی شده جهت حفظ رطوبت به مدت 48 ساعت زیر پلاستیک تیره و سپس به مدت 6 روز در شرایط گلخانه با دمای ºC22 درجه و دوره نوری 16 ساعت روشنایی قرار گرفتند. قارچ P. tritici-repentis مجددا از برگهای آلوده جداسازی گردید. این نخستین گزارش از وقوع بیماری لکه خرمایی با عامل P. tritici-repentis در دشت مغان استان اردبیل می باشد

شناسایی و بررسی ویژگی‌های فنوتیپی و ژنتیکی چند جدایه‌ی فوزاریوم بیماریزای گیاهی از میزبان‌های مختلف

حسینعلی میرحسینی؛ ولی اله بابایی زاد؛ لیلا هاشمی؛ اسماعیل بساوند

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 227-238

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107213

چکیده

به منظور مطالعه‌ی گونه‌های بیماری‌زای جنس Fusarium روی میزبان‌های مختلف نمونه‌های گیاهی آلوده به بیماری‌های قارچی متعددی از استان‌های یزد، کرمان و مازندران طی سال‌های 93-1391 جمع‌آوری شد. هدف از این مطالعه، ... بیشتر

شناسایی مخمر Cryptococcus magnus به عنوان عامل شانکر درختان میوه هسته دار در برخی از استان های مرکزی ایران

مجتبی دهقان نیری؛ حشمت اله رحیمیان؛ ولی اله بابایی زاد

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 239-250

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.108180

چکیده

شانکر تنه و شاخه یکی از مهمترین بیماری‌های درختان میوه هسته‌دار است که بارزترین علائم آن ایجاد زخم‌های فرورفته روی شاخه‌ها همراه با تراوش صمغ می‌باشد. دو باکتری Xanthomonas arboricola pv. pruni و Pseudomonas syringae pv. syringae ... بیشتر شانکر تنه و شاخه یکی از مهمترین بیماری‌های درختان میوه هسته‌دار است که بارزترین علائم آن ایجاد زخم‌های فرورفته روی شاخه‌ها همراه با تراوش صمغ می‌باشد. دو باکتری Xanthomonas arboricola pv. pruni و Pseudomonas syringae pv. syringae به عنوان عوامل اصلی این بیماری قبلا از مناطقی از ایران گزارش شده‌اند. به منظور شناسایی و تعیین پراکنش عوامل مولد شانکر از نواحی مرکزی ایران، نمونه‌های دارای علایم شانکر از باغ‌های این مناطق جمع آوری گردید. پس از کشت نمونه‌ها روی محیط آگار غذایی حاوی سوکرز (NAS) کلنی‌های برجسته، کرم متمایل به صورتی و خمیری مانند جدا شد. بیماری‌زایی نماینده‌هایی از جدایه‌ها روی نهال‌های هلو (Prunus persica) به اثبات رسید. بررسی‌های میکروسکوپی، فنوتیپی و مولکولی برای شناسایی جدایه‌ها انجام شد. با استفاده از آغازگرهای ITS4 و ITS5 این قطعه در واکنش‌های زنجیره‌ای پلی‌مراز (PCR) در جدایه‌های نماینده تکثیر و توالی یابی شد. توالی‌های به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار بلاست در ژن بانک (NCBI) با توالی‌های موجود در این پایگاه مقایسه و میزان شباهت تعیین گردید. از ژن 26S و بخشی از ژن‌های RPB1 و RPB2 نیز برای تأیید شناسایی استفاده شد. در بررسی میکروسکوپی جدایه‌ها سلول‌هایی کروی شکل که برخی از آن‌ها در حال جوانه زدن بودند مشاهده شد. در مقایسه توالی قطعه ITS در ژن بانک، جدایه‌‌ها بیشترین شباهت را به گونه‌ Cryptococcus magnus نشان دادند. توالی ژن‌های 26S، RPB1 و RPB2 نیز این شباهت‌ را تایید کردند.

شناسایی قارچ‏های عامل لکه برگی در علف هرز سوروف (Echinochloa crus-galli) در شالیزارهای مازندران

فاطمه باقری؛ شهرام نعیمی

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 261-268

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107096

چکیده

سوروف، مهم‏ترین علف هرز شالیزاری شمال کشور محسوب می‎شود. به منظور شناسایی عوامل قارچی ایجاد کننده لکه برگی در این علف هرز، نمونه‏برداری از بوته‏های بیمار، در مزارع برنج مازندران انجام شد. قطعات ... بیشتر سوروف، مهم‏ترین علف هرز شالیزاری شمال کشور محسوب می‎شود. به منظور شناسایی عوامل قارچی ایجاد کننده لکه برگی در این علف هرز، نمونه‏برداری از بوته‏های بیمار، در مزارع برنج مازندران انجام شد. قطعات کوچکی از برگ‏های دارای علائم بیماری از حد فاصل بافت سالم و آلوده تهیه شد. نمونه‏ها پس از ضدعفونی سطحی با هیپوکلریت سدیم، با آب مقطر سترون شستشو شدند و در ظروف پتری حاوی محیط کشت آب آگار 2% و یا سیب زمینی دکستروز آگار + سولفات استرپتومایسین کشت گردیدند. سپس، ظروف مذکور در انکوباتور با دمای 25 درجه سلسیوس نگهداری شدند. پرگنه‏های رشد یافته در اطراف قطعات با روش تک اسپور یا نوک هیف خالص سازی شدند. برای اثبات بیماری‏زایی قارچ‏ها، از دو روش مایه‏زنی روی برگ‏های بریده در تشتک پتری و پاشش سوسپانسیون کنیدی‏های قارچ روی بوته‏ها در گلخانه استفاده شد. برای شناسایی مورفولوژیکی جدایه‏های بیمارگر از کلیدهای شناسایی معتبر استفاده شد. همچنین، برای شناسایی مولکولی، دی.اِن.اِی ژنومی قارچ‏ها جداسازی گردید و ناحیه ITS آن‏ها تکثیر شد. پس از توالی‏یابی این ناحیه نسبت به اخذ رَس‏شمار و ارزیابی همولوژی آن با توالی‏های موجود در بانک ژن به کمک ابزار جستجوی BLAST اقدام گردید. در مجموع، با استفاده از صفات مورفولوژیکی و مولکولی، گونه‏های بیماری‏زای شناسایی شده ایجاد کننده لکه برگی عبارت بودند از Alternaria alternata،Bipolaris oryzae ، Bipolaris sorokiniana، Curvularia lunata و Rhizoctonia solani.

بهینه سازی تولید انبوه زادمایه گونه های فوزاریوم در زمان کوتاه

محمد مرادی؛ هاینز ویلهلم دِهنِه؛ ُالریکه اشتاینر؛ اریک کریستین اُرکهِ

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 21-31

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.109009

چکیده

در مقاله حاضر روشی بهبود یافته برای تولید کنیدیوم در تعدادی از گونه های فوزاریوم عامل بلایت خوشه گندم مورد بررسی و با روش رایج آن مورد مقایسه قرار گرفت. در این روش، گونه هایی از Fusarium در محیط مایع سیب‌زمینی ... بیشتر در مقاله حاضر روشی بهبود یافته برای تولید کنیدیوم در تعدادی از گونه های فوزاریوم عامل بلایت خوشه گندم مورد بررسی و با روش رایج آن مورد مقایسه قرار گرفت. در این روش، گونه هایی از Fusarium در محیط مایع سیب‌زمینی دکستروز (PDB) به مدت سه روز کشت و پس از آن بر روی محیط‌های کشت آگاری به میزان مساوی در تشتک‌های پتری پخش شدند. برای حذف آب اضافی، تشتک‌های پتری به مدت 20 تا 30 دقیقه در هود لامینار خشک قرار داده شدند. پس از آن در دمای 25 درجه سلسیوس به مدت سه روز برای تولید اینوکولوم نگهداری شدند. برای سنجش توانایی اینوکلوم در ایجاد بیماری، خوشه‌های گندم در اواسط گلدهی مایه‌زنی و فراوانی آلودگی، شدت بیماری زایی و همچنین زیست توده قارچی مورد سنجش قرار گرفت. روش بهبود یافته باعث القاء تولید کنیدی در مقادیر زیاد در واحد سطح و تا 70 برابر بیشتر از روش رایج گردید. متوسط تعداد کنیدی تولید شده در گونه‌های فوزاریوم مورد استفاده در روش رایج و بهبود یافته به ترتیب از 8/0 تا 6/38 و 106* 156 تا 56 (در تشتک پتری) متغیر بود. تفاوتی از نظر مورفولوژی تولید کنیدی در هر دو روش مشاهده نگردید. از نظر آماری تفاوتی در میزان بیماری تولید شده ناشی از مایه تلقیح دو روش مشاهده نگردید ((P≤0.05. مشاهدات میکروسکوپی حاکی از نرخ بالای تولید کنیدی از فیالیدها روی میسلیوم‌ها بود. مطالعه حاضر باعث تسهیل تحقیقات روی جنبه های مختلف گونه‌های فوزاریوم زمانی که میزان زیادی مایه تلقیح مورد نیاز است می‌گردد.

آفات و بیماری‌های گیاهی

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

موضوعات = بیماری‌های قارچی

ارزیابی کمی و تعیین رابطه‌ی بین وقوع و شدت بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه کلزا در استان مازندران

چکیده

اهمیّت نسبی و پراکنش اقلیمی قارچ‌های بیماری‌زای ریشه و طوقه لوبیا در مزارع استان لرستان

چکیده

وقوع بیماری لکه خرمایی گندم در دشت مغان (گزارش کوتاه علمی)

چکیده

شناسایی و بررسی ویژگی‌های فنوتیپی و ژنتیکی چند جدایه‌ی فوزاریوم بیماریزای گیاهی از میزبان‌های مختلف

چکیده

شناسایی مخمر Cryptococcus magnus به عنوان عامل شانکر درختان میوه هسته دار در برخی از استان های مرکزی ایران

چکیده

شناسایی قارچ‏های عامل لکه برگی در علف هرز سوروف (Echinochloa crus-galli) در شالیزارهای مازندران

چکیده

بهینه سازی تولید انبوه زادمایه گونه های فوزاریوم در زمان کوتاه

چکیده