نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• محمدرضا دماوندیان ¹
• زهرا فعلی کوهی‌خیلی ²

¹ دانشیار گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، صندوف پستی 578، ایران

² دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گروه گیاه‌پزشکی، دانشکده علوم زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، صندوف پستی 578، ایران

چکیده

در راستای شناسایی زنبورهای پارازیتوئید استان مازندران در سال‌های 1390 تا 1393، در میان زنبورهای پارازیتوئید جمع‌آوری شده، یک گونه زنبور پارازیتوئید با نام علمی Cleonymus laticornis Walker, 1837 از خانواده Pteromalidae شناسایی گردید. این زنبور برای اولین بار از ایران گزارش می‌شود. شناسایی این زنبور توسط دکتر Antoni Ribes (اسپانیا) انجام گرفت.
زنبور C. laticornis از کشورهای فرانسه، بریتانیا، یوگسلاوی، چکسلواکی، سوئیس، مراکش (1)، بلژیک، کرواسی، آلمان، ایتالیا، مراکش، هلند، چین، اسپانیا، بلاروس، سوئد، انگلستان و ایالات متحده آمریکا گزارش شده است (3).
گراهام (1969) زنبور C. laticornis  را پارازیتوئید سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار معرفی نمود، بطوری که زنبورهای ماده در روزهای آفتابی می و ژوئن؛ روی شاخه‌های درختان کهن سال به ویژهSalix sp. (Salicaceae)  وCorylus sp. (Betulaceae) که مورد حمله سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار قرار گرفته‌اند، میزبان خود را جست و جو می‌کنند (2). این زنبور اولین بار سال 1839 از روی لارو (Ochina hederae (Col., Anobiidae روی میزبان پوشیده از عشقه توسط وستوود گزارش شد. لیچتنستین سال 1919 زنبور C. laticornis  را از روی تعدادی لارو (Gracilia minuta (Col., Cerambycidae از فرانسه گزارش کرد (2).
نویس (2014) میزبان‌های دیگری از راسته سخت‌بال‌پوشان برای زنبور C. laticornis گزارش کرد، که شامل Mecinus pyraster (Curculionidae)،  Hylesinus oleiperda و Hylensius toranio از خانواده Scolytidae و همچنین Gracillaria minuta  از راسته بال‌پولک‌داران و متعلق به خانواده Gracillariidae میزبان اولیه این زنبور پارازیتوئید می‌باشند (3). در این تحقیق زنبور C. laticornis  از شفیره سخت‌بال‌پوش احتمالاً متعلق به خانواده Cerambycidae روی گوجه سبز Prunus divaricate از شهرستان جویبار در تاریخ 14/3/1391 جمع‌آوری شد. این گونه توسط دکتر Antoni Ribes (اسپانیا) شناسایی شد.
برخی از ویژگی‌های شکل‌شناسی زنبور به این شرح است:
طول بدن حشره ماده بین 1/3 – 7/5 میلی‌متر، رنگ کلی بدن قهوه‌ای تیره است، پاها قهوه‌ای روشن و پنجه‌ها سفید می‌باشند. دو لکه عرضی قهوه‌ای در بال جلو نمایان است. بدن باریک، طول بخش متورم شکم در کم‌ترین حالت 4/2 برابر عرض است. طول سر از نمای پشت حداقل 2/2 برابر عرض، سپرچه طویل است. رگ‌بال کناری در کم‌ترین حالت 7/1 برابر رگ‌بال استیگمال است. پنجمین ترجیت عرض کمتری دارد. رگ‌بال کناری، مشخصاً طویل‌تر از رگ‌بال پس‌کناری و طول آن حدود 8/1-9/1 برابر طول استیگمال است.

کلیدواژه‌ها

• Cleonymus laticornis

عنوان مقاله [English]

New report of Cleonymus laticornis (Hym.: Pteromalidae) from Iran (short report)

نویسندگان [English]

• M. R. Damavandian ¹
• Z. Feli Kohikheili ²

چکیده [English]

During 2011-2014, in the course of a faunistic survey of parasitoid wasps in Mazandaran Province Cleonymus laticornis (Hym.:Pteromalidae) was collected and identified for the first time from Iran. This species identified by Dr. Antoni Ribes (Spain).
Cleonymus laticornis Walker, 1837 (Hym.: Pteromalidae)was reported from France, Britain, Yugoslavia, Czechoslovak, Swiss, Morocco (1), Belgian, Croatia, Germany, Italy, Netherland, China, Spain, Belarus, Switzerland, United kingdom and United States (3).
Graham (1969) introduced C. laticornisas parasitic on xylophagous Coleoptera as on sunny days in May and June, females may be seen searching for their hosts on the branches of old trees particularly Salix sp. (Salicaceae) and Corylus sp. (Betulaceae) attacked by beetles (2). This parasitoid wasp was reported of the larvae of Ochina hederae (Col., Anobiidae) on host covered with ivy for the first time by Westwood in 1839. Lichtenstein was reported C. laticornis on some larvae Gracilia minuta (Col., Cerambycidae) from France in 1919 (2).
Noyes (2014) reported other hosts from Coleoptera for C. laticornis that are include Mecinus pyraster (Curculionidae), Hylesinus oleiperda and Hylensius toranio from Scolytidae, also Gracillaria minuta (Gracillariidae) from Lepidoptera order as primary host for this parasitoid wasp (3).
In this survey C. laticornis was collected from Coleoptra pupa probably belongs to Cerambycidae family on Prunus divaricate from Juybar in 3. Jun. 2012.  This species identified by Dr. Antoni Ribes (Spain).
Some characters of this parasitoid were as fallow: Body of female is 3/1-5/7 mm, whole color of body is dark-brown, legs were light brown and tarsi are white. There was two transvers brown patch in front wings. Body is narrow. Gaster in lowest 2/4x as long as width. Head in dorsal view was as 2/2x as width, scutellum is long. Marginal vein was at least 1/7x as long as stigmal vein. Fifth tergite has lower width. Marginal vein specially is longer than postmarginal vein and its length was about 1/8-1/9 stigmal vein. 

کلیدواژه‌ها [English]

• Cleonymus laticornis