با همکاری انجمن‏‌ بیماری شناسی گیاهی ایران

نوع مقاله : بیماری‌شناسی گیاهی

نویسندگان

1 استادیار، خش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

2 محقق ارشد, بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

3 مربی پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

4 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، نیشابور، ایران

5 استاد, موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

6 کارشناس، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

تحمل به بیماری، توانایی تولید محصول خوب توسط گیاه است حتی در شرایطی که به بیمارگر آلوده شده باشد. گیاهان متحمل در واقع به بیمارگر حساس هستند ولی توسط آن از بین نرفته و عموما آسیب اندکی می‌بینند. در این پژوهش برای ارزیابی و تعیین میزان تحمل تعدادی از ارقام منتخب گندم نسبت به بیماری زنگ‌ قهوه‌ای گندم 20 ژنوتیپ در طی دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 بررسی شدند. اثر زنگ قهوه‌ای در اهواز بر عملکرد محصول گندم در دو شرایط بیماری شدید (تنش) و در شرایط حفاظت شده از بیماری (عدم تنش) بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد کاهش عملکرد کلیه ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای 25/2% بود. در این پژوهش دامنه خسارت ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای از 6 الی 46 درصد متغیر بود. کمترین تغییرات عملکرد محصول نسبت به این بیماری به ترتیب مربوط به ارقام شیرودی، افلاک، سیروان، شیراز، اینیا و افق با کاهش بین 6 الی 16 درصد بود که به ترتیب ارقام مذکور نسبت به زنگ قهوه‌ای بیشترین پایداری عملکرد را داشتند. بر اساس همین محاسبات بیشترین تغییرات عملکردی با حدود 30 الی 50% کاهش محصول به ترتیب متعلق به ارقام بولانی، نیشابور، توس، الوند، روشن، استار، شهریار و ویریناک بود که بیشترین خسارت و کمترین پایداری عملکرد را نسبت به این بیماری داشتند. در بین ارقام حساس به زنگ قهوه‌ای ارقام افق و بهار به ترتیب با 16/52% و 21/8%کاهش عملکرد کمترین کاهش را داشتند و متحمل‌ترین ارقام این گروه بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of tolerance to leaf rust disease in some selected bread wheat genotypes

نویسندگان [English]

  • S. T. DADREZAEI 1
  • S. N. TABATABAEI 2
  • I. LAKZADEH 3
  • A. JAFARNEJAD 4
  • F. AFSHARI 5
  • Z. HASSANBAYAT 6

1 Assistant Professor; Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran

2 Researcher, Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran

3 Research Assistant; Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran

4 Assistant Professor; Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Neyshabur, Iran

5 Professor; Respectively; Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

6 Technician; Respectively; Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

چکیده [English]

Tolerance to diseases is, the plant's ability to produce good yield even when the plant is infected by pathogen. In fact tolerant plants are susceptible to the pathogen but not destroyed by pathogens and generally little damage is caused on the plant. In this study, the tolerance of 20 wheat genotypes was evaluated against leaf rust. The effect of leaf rust on yield was evaluated in severe disease (stress) conditions and in protected from disease conditions (the controls) in Ahvaz area. The mean percentage of yield reduction caused by leaf rust was 25.2% over all genotypes. The range of yield loss was varied from 7 to 46 percent. The lowest yield loss due to the leaf rust, ranged from 6 to 16% in Shirodei, Aflak, Sirvan, Shiraz, Inia and Ofogh cultivars indicating their highest yield stability to leaf rust. Based on these data, the highest yield loss ranged from 30 to 50% in Bolany, Neyshabur, Toos, Alvand, Roshan, Star, Shahriar and Veerynak cultivars with the lowest yield stability. The cultivars Kavir, Shahriar, Roshan, Toos, Veerynak, Bahar, Bolany, Alvand and Ofogh were susceptible to leaf rust. Ofogh and Bahar with 16.52% and 21.8% yield loss respectively, were the most tolerant cultivars of this group.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leaf rust
  • Loss of yield
  • tolerance to disease
  • Wheat
APPEL, J. A., E. DEWOLF, W. W. BOCKUS and T. TODD, 2009.Preliminary 2009 Kansas wheat disease loss estimates. Kansas : Kansas cooperative plant disease survey report.
BOLLEY, H. L. and F. J. PRITCHARD, 1906. Rust problems: Facts, observations and thecries; possible means of control. North Dakota Agricultural Experment Station. Bulletin 69.
BOUSLAMA, M. and W. T. SCHAPAUGH, 1984. Stress tolerance in soybean. Part I: Evaluation of three screening techniques for heat and drought tolerance. Crop Science 24: 933-937.
CALDWELL, R. M., J. F. SCHAFER, L. E. COMPTON, and F. L. PATTERSON, 1958. Tolerance to cereal leaf rusts. Science, 128(3326): 714-715.
CLARKE, J. M., R. M. DEPAUW and T. F. TOWNLEYSMITH, 1992. Evaluation of methods for quantification of drought tolerance in wheat. Crop Science, 32: 723-728.
COBB, N. A. 1894. Contributions to an economic knowledge of the Australian rusts (Uredinae). The Agricultural Gazette of New South Wales, 3:181-212 and 5:239-252.
DADREZAEI, S. T., E. MOHAMMADI GOLTAPPEH, F. AFSHARI and K. NAZARI, 2012. Pathotypes and physiologic races of Puccinia triticina Erik's. The causal agent of wheat leaf rust and their distribution in Iran in 2009 and 2010. Seed and Plant Improvement Journal, 28-1:685-715 (in Persian with English summary).
DADREZAIE, S. T. and R. ASLAHI, 2004. Evaluation of resistance in some wheat cultivars and advanced lines to Leaf Rust, Yellow Rust and Septoria Leaf Blotch in Khuzestan province. Proceedings of the 16the Iranian plant protection congress Volume 2: Plant Diseases and Weeds 28 August -1 September 2004. University of Tabriz.
EHDAIE, B., J. G. WAINS and A. E. HALL, 1988. Differential response of landrace and improved spring wheat genotypes to stress environments. Crop Science, 28: 838-842.
FERNANDEZ, G. C. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. Proceedings of the International Symposium on Adaptation of Vegetables and other Food Crops to Temperature and Water Stress. Taiwan, 1992. pp: 257-270. In: Kuo, C.G. (ed.).
FISHER, R. A. and R. MAURER, 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research, 29: 897-912.
GAVUZZI, P., F. RIZZA, M. PALUMBO, R. G. CAMPALINE, G. L. RICCIARDI and B. BRGHI, 1997. Evaluation of field and laboratory of drought and heat stress in winter cereals. Canadian Journal of Plant Science 77 (4): 523-531.
HUERTA-ESPINO, J., R. P. SINGH, S. GERMA´N, B. D. MCCALLUM, R. F. PARK, W. Q. CHEN, S. C. BHARDWAJ and H. GOYEAU, 2011. Global status of wheat leaf rust caused by Puccinia triticina. Euphytica, 179:143–160.
KOLMER, J. A. 2005. Tracking wheat rust on a continental scale. Current Opinion in Plant Biology, 8: 441–449.
MARASAS, C. N., M. SMALE and R. P. SINGH, 2004. The Economic Impact in Developing Countries of Leaf Rust Resistance Breeding in CIMMYT related Spring Bread Wheat. CIMMYT, Mexico D.F.
MARTINEZ, F., A. CASTILLA and L. BARRIO, 2012. Tolerance to leaf rust (Puccinia triticina) in durum Wheat. 13-16 Jun. 11th International Congress of Spanish Association animal reproduction. Cordoba.
ORDONEZ, M. E., S. E. GERMÁN and J. A. KOLMER, 2010. Genetic differentiation with in the Puccinia triticina population in South America and comparison with the North American population suggests common ancestry and inter continental migration. Phytopathology, 100: 376-383.
PETERSON, R. F., A. B. CAMPBELL and A. E. HANNAH, 1948. A diagrammatic scale for estimating rust intensity of leaves and stems of cereals. Canadian Journal of Research, 26: 496-500.
ROBERTS, J. J., L. T. HENDRICKS and F. L. PATTERSON, 1984. Tolerance to leaf rust in susceptible wheat cultivars. Phytopathology, 74:349-351.
ROELFS, A. P., R. P. SINGH and E. E. SAARI, 1992. Rust Disease of wheat: Concepts and Methods of Disease Management. CIMMYT. Mexico.
ROSIELLE, A. and J. HAMBLIN, 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environment. Crop Science 21: 943-946.
TORABI, M., V. MARDOUKHI, A. FROUTAN, M. A. RAMAEI, S. T. DADREZAEI, H AKBARI MOGHADDAM, S. RAJAEI and H. AZIMI, 2003. Virulence genes of Puccinia recondita f. sp. tritici, the causal gent of wheat leaf rust in some regions of Iran during 1995-1999. Seed and Plant, 18: 432-449 (in Persian with English summary).
TORABI, M., K. NAZARI and F. AFSHARI, 2001. Genetic of pathogenicity of Puccinia recondita f. sp. tritici, the causal gent of leaf rust of wheat. Iranian Journal of Agricultural Science, 32: 625-635 (in Persian with English summary).